Televisie kijken doen we als Nederlanders graag en veel. Al sinds jaar en dag kijken we met z’n allen gemiddeld drie uur per dag tv. Wat sterk verandert, is de manier waarop we het tv-signaal ontvangen. De traditionele analoge kabelaansluiting wordt nog veruit het meest (72,6 procent) gebruikt maar cijfers van Stichting Kijk Onderzoek (SKO) geven aan dat dit ieder half jaar daalt. Daarentegen stijgt het digitale televisie ontvangst. Had in 2005 nog maar 17 procent een digitale aansluiting, inmiddels is dat al bijna 40 procent. Een overzicht van het digitale televisie aanbod in Nederland.
Het is niet zo vreemd dat digitale televisie in opmars is. Digitale televisie heeft een aantal voordelen. Het belangrijkste is de betere beeld- en geluidskwaliteit omdat ruis geen rol meer speelt. Daarnaast krijgt u een handige Elektronische Programma Gids (EPG), waarmee u door het televisieaanbod kunt bladeren. Door de compressie die wordt gebruikt bij digitale televisie is het mogelijk om meer televisiekanalen aan te bieden. Meestal wordt dit enorme aanbod verdeeld over verschillende themapakketten. Het laatste voordeel van digitale televisie is de mogelijkheid om interactieve diensten aan te bieden. U kunt daarbij denken aan video on demand waarmee u vanaf de bank een filmpje kunt huren.
Uiteraard zijn er ook nadelen. Voor digitale televisie hebt u een smartcard en decoder nodig om het digitale tv-signaal te kunnen bekijken. De kosten daarvoor kunnen hoog zijn zeker als u digitale televisie wilt ontvangen op verschillende toestellen. U krijgt daarnaast weer een extra afstandsbediening en u kunt niet bij alle decoders tijdens het opnemen tegelijkertijd naar een andere zender kijken.
Standaard digitale televisie-uitzendingen kunnen op ieder tv-toestel worden bekeken, maar voor uitzendingen in High Definition hebt u een HDTV en een HD-decoder nodig. Het aanbod HD-uitzendingen is nog minimaal, maar de verwachting is dat Nederland 1, 2, en 3 vanaf 2009 in HD gaan uitzenden.
Digital Video Broadcast
Er zijn vijf verschillende manieren om digitale televisie te ontvangen. Vier daarvan zijn gedefinieerd in de open standaard Digital Video Broadcast (DVB). Veruit de meeste mensen (17,7 procent, bron SKO, cijfers eerste half jaar 2008) kijken digitale televisie via de kabel. Dit grote aantal is vooral te danken aan het feit dat analoge televisie ook al via dezelfde kabel werd doorgegeven.
Via de satelliet kijkt 8,2 procent van de Nederlanders naar digitale televisie. Deze standaard kent twee varianten DVB-S (Satellite) en DVB-S2. DVB-S2 is een verbeterde versie en maakt het mogelijk om HDTV te ontvangen.
Sterk gestegen (6,8 procent) is het aantal mensen dat via de ether televisie ontvangt. De standaard hiervoor is DVB-T (Terrestrial) en wordt in Nederland alleen aangeboden door Digitenne van KPN.
Van de standaard DVB-H (Handheld) zijn nog geen gebruikscijfers bekend. Met DVB-H is het mogelijk om televisie te kijken op mobiele apparaten zoals telefoons of PDA’s.
De laatste manier om televisie te kijken is via het Internet Protocol (IP). Deze vorm is niet vastgelegd in een DVB-standaard en kent twee varianten. Wordt de uitzending verstuurd over een gesloten netwerk en via een decoder op de televisie getoond dan noemen we het IPTV. Kan de uitzending zonder decoder worden bekeken op het internet dan noemen we het webtv. Op dit moment kijkt 1,9 procent op deze wijze naar de televisie.
Digitale televisie via de kabel
Om digitale televisie te kunnen ontvangen via de kabel moet u een abonnement afnemen bij de kabelmaatschappij die in uw woongebied actief is. Zowel grote kabelmaatschappijen (UPC, Ziggo) als kleine (Delta, Caiway) bieden naast een basispakket ook themapakketten aan met televisiekanalen.
Om deze digitale zenders te kunnen ontvangen hebt u een smartcard en decoder (settop box) nodig. De smartcard bepaalt welke zenders u mag zien. Als de smartcard in de decoder is gestopt dan kan de decoder de Irdeto2-beveiliging ontsleutelen die op de zenders zit. De decoder zet daarna het digitale signaal om naar een analoog zodat u beeld krijgt op alle televisies.
Beschikt u over een nieuwe televisie dan kan deze zijn uitgerust met een digitale tuner die DVB-C ondersteunt. De televisie heeft dan een Common Interface (CI) slot waar een CAM-kaart (Conditional Access Module) in past. De CAM-kaart neemt de functie van de decoder over. Er is maar één CAM-kaart die de signalen van Nederlandse kabelmaatschappijen kan decoderen en dat is AlphaCrypt van het Duitse bedrijf Mascom.
De kabelmaatschappijen bieden geen ondersteuning voor CAM-kaarten, maar op de meeste televisies werkt het gewoon. Twee voordelen van een CAM-kaart zijn dat het digitale signaal niet hoeft worden omgezet naar analoog wat de beeldkwaliteit ten goede komt en dat u met één afstandsbediening minder af kan.
Afhankelijk van de kabelmaatschappij krijgt u gratis een decoder en smartcard bij het afnemen van een abonnement. Wilt u op verschillende televisies de zenders ontvangen dan hebt u per televisie een extra smartcard en decoder nodig. Het blijft wel mogelijk om gratis analoge zenders op andere televisies te bekijken. Voor uitzendingen in HD moet u een apart abonnement afsluiten.
Interactieve televisie wordt al aangeboden door onder meer UPC en Ziggo. Bij beiden kunt u films bestellen uit een videotheek of gemiste programma’s opvragen. Een filmpje bestellen bij UPC kost € 0,99 terwijl u bij Ziggo een abonnement moet afsluiten voor € 9,95 per maand.
Beeldkwaliteit
Uit een onlangs verschenen onderzoek van de Consumentenbond bleek dat de kwaliteit van digitale televisie via de kabel beter is dan die van via de satelliet of ether. Het testpanel gaf wel aan dat de kwaliteit per uitzendkanaal verschilt.
De kwaliteit van de televisiebeelden wordt voornamelijk bepaald door de toegewezen bandbreedte in combinatie met de gehanteerde bitrate voor de compressie van individuele televisiekanalen. Verschillende televisiekanalen worden voor uitzending gebundeld in een transportkanaal. Dit transportkanaal heeft bij kabel een maximale bandbreedte van 38 Mbit/s. De bitrate van ieder individueel televisiekanaal binnen het transportkanaal wordt dynamisch bepaald. Televisiekanalen met veel beeldwisselingen krijgen een hogere bitrate toegewezen dan televisiekanalen met rustigere beelden. De kabelmaatschappijen kunnen er voor kiezen om belangrijke televisiekanalen een vaste bitrate toe te kennen om zo de kwaliteit te garanderen.
Een uitstekende kwaliteit wordt behaald bij een bitrate van 9 Mbit/s. De kwaliteit is dan te vergelijken met een zeer goede dvd. Een bitrate van 4 tot 6 Mbit/s levert een goede kwaliteit. Is de bitrate minder dan 3 Mbit/s dan zijn de televisiebeelden beduidend minder van kwaliteit. Voor HD-uitzendingen worden gestreamd in mpeg-4. Deze betere compressiemethode dan mpeg-2 zorgt er voor dat u van HD-kwaliteit kunt genieten bij een bitrate vanaf 10 Mbit/s.
Televisie via de satelliet
Digitale televisie ontvangen via de satellietschotel heeft als grote voordeel dat u overal in Nederland en in bijna heel europa naar Nederlandse televisiekanalen kunt kijken. De aanbieder van Nederlandse zenders is CanalDigitaal. Behalve een schotel hebt u ook een decoder en smartcard nodig. De aanvangskosten zijn relatief hoog en u betaald daarnaast maandelijks voor het abonnement als u meer zenders wilt hebben dan Nederland 1, 2, 3 en de regionale zenders. Er worden veel verschillende pakketten aangeboden en daarnaast kunt u veel buitenlandse zenders gratis ontvangen. Het plaatsen van de schotel is met wat oefening goed zelf te doen, maar u moet hiervoor wel vrij uitzicht hebben en het is aan een aantal regels gebonden.
Ook met de uitzendingen via de satelliet wordt een EPG meegestuurd maar interactieve televisie is niet mogelijk door het ontbreken van een retourkanaal. CanalDigitaal biedt een speciaal HD-pakket aan, maar u kunt gratis de free-to-air HD-kanalen ontvangen zoals Arte HD, BBC-HD en Luxe tv.
De beeldkwaliteit van televisie-uitzendingen via satelliet is met een gemiddelde bitrate van 7 tot 8 Mbit/s in mpeg-2-formaat goed. Wel kan bij extreme weersomstandigheden het televisiesignaal worden verstoord. Voor uitzendingen in HD worden mpeg-4 gebruikt met een gemiddelde bitrate van 12 Mbit/s.
Televisie via de ether
Het gebruiksgemak en de goedkope prijs van Digitenne van KPN heeft er toe geleid dat nu al bijna 7 procent digitale televisie ontvangt via de ether. Behalve een decoder en smartcard krijgt u een antenne die de signalen uit de ether opvangt. Dit heeft als voordeel dat u op ieder toestel in uw huis dit eenvoudig kunt aansluiten, maar ook dat u televisie kunt kijken op ander plaatsen in Nederland. Digitenne is niet landelijk dekkend en buiten Nederland werkt het niet.
KPN biedt zelf een CAM-kaart aan waardoor u gebruik kunt maken van de digitale DVB-T tuner in nieuwe televisies. Wilt u kijken op meerdere televisies dan moet u extra decoders of CAM-kaarten en smartcards aanschaffen. Het zenderaanbod is beperkt tot 23 televisiekanalen en 19 radiozenders en interactieve diensten zijn niet mogelijk.
Televisie-uitzendingen via de ether zijn gevoelig voor storingen dus een juiste plaatsing van de antenne is zeer belangrijk. De beeldkwaliteit van Digitenne is matig. Televisiekanalen hebben een gemiddelde bitrate van 2 tot 3 Mbit/s waardoor Digitenne niet geschikt is voor televisies groter dan 42 inch.
IPTV
Sinds dit jaar is het ook mogelijk om televisie-uitzendingen te bekijken op de televisie die worden verstuurd over het Internet Protocol. De bekende naam hiervoor is IPTV. De twee aanbieders hiervan zijn KPN (Interactieve TV) en Tele2 (Tele2 TV). Voor het ontvangen van IPTV hebt u een adsl2-internet-aansluiting nodig van KPN of Tele2 en een decoder.
Voordeel van IPTV is dat u het bijna in heel Nederland kunt krijgen. Het basis aanbod van zenders is iets minder maar nog altijd genoeg met gemiddeld 45 televisiekanalen.
Beide partijen bieden video on demand aan. KPN heeft een deal met Videoland waardoor u een keuze hebt uit ruim 1000 films die u tegen betaling van € 0,99 per film kunt bekijken. Daarnaast kunt u gemiste programma’s van de publieke omroepen en van SBS6 terugkijken. Tele2 biedt ook Programma Gemist aan en daarnaast kunt u uit de videotheek een keuze maken uit ruim 500 speelfilms waarvan de prijzen variëren tussen de € 1,99 en € 3,99 per film. Beide partijen bieden nog geen HD-pakketten aan, maar zijn hier wel mee aan het experimenteren. De uitzendingen van KPN en Tele2 hebben een bitrate die ligt tussen de 3 en 4 Mbit/s.
Tv op mobiel
De jongste ontwikkeling van digitale televisie is tv op mobiel via het DVB-H netwerk. U kunt het vergelijken met Digitenne. KPN is de enige die dit aanbied onder de naam MobielTV. Behalve een abonnement voor € 9,95 per maand hebt u ook een mobiele telefoon nodig die DVB-H ondersteunt en een telefoonabonnement. Voorbeelden van DVB-H geschikte telefoons zijn de Nokia N96, de Samsung SGH-P960 en de LG KB620.
Het aantal zenders is beperkt tot elf, de beeldkwaliteit is goed, maar er is nog geen landelijke dekking. Hebt u een Vodafone UMTS-abonnement dan kunt u ook televisie kijken. Dit gaat alleen niet over het DVB-H netwerk maar over UMTS. Een abonnement kost vijf euro en u krijgt daarvoor vijftien zenders.
Webtv
Op de computer zijn er verschillende manieren mogelijk om naar televisie te kijken. Beschikt u over een internetaansluiting dan is webtv.startpagina.nl een uitstekend beginpunt. Hier vindt u links naar honderden televisiekanalen gerangschikt per land. Het enige wat u nodig hebt is een mediaspeler om zowel de live beelden als on demand uitzendingen te kunnen bekijken.
Als u geen internetaansluiting of een zeer langzame verbinding hebt, dan kunt u een tv-kaart kopen. Op alle tv-kaarten kunt u analoge tv aansluiten. Wilt u ook digitale zenders bekijken dan zijn er twee mogelijkheden. Als u al een extra decoder met smartcard hebt kunt u een tv-kaart kiezen die enkel overweg kan met digitale tv-signalen. Hebt u geen extra decoder dan hebt u een tv-kaart nodig die DVB-T, DVB-S of DVB-C ondersteunt. Voor DVB-T zijn er behalve tv-kaarten ook usb-sticks verkrijgbaar.
Decoders
Er zijn veel verschillende decoders verkrijgbaar. Bij sommige televisieaanbieders krijgt u de decoder in bruikleen terwijl bij andere u kunt kiezen uit een aantal verschillende modellen. Decoders kunnen zijn uitgerust met een harddisk. Met deze hd-decoders kunt u dan beelden opnemen. De meeste hd-decoders hebben handige functies als Timeshift en Pause Live TV. Met Timeshift kunt beelden opnemen terwijl u naar andere beelden kijkt. Pause Live Tv is erg handig als u ineens naar de toilet moet of koffie wilt pakken. Als u terug komt kunt u gewoon verder kijken waar u was gebleven. De hd-decoders werken met alle televisies.
Tv kijken met de familie op de bank
Als u alleen televisie kijkt in de woonkamer zijn bijna alle digitale varianten geschikt. Digitale televisie via de kabel ligt het meest voor de hand omdat uw waarschijnlijk al een kabelaansluiting hebt. Het voordeel van kabel is dat u veel verschillende kanalen kunt ontvangen en dit kunt uitbreiden met themapakketten. IPTV is nieuw, biedt dezelfde voordelen als kabel en u hebt dan direct een snelle internetverbinding. Wilt u kunnen genieten van veel buitenlandse zenders dan biedt een satellietschotel uitkomst.
Televisie overal in huis
Om digitale televisie overal in huis te ontvangen is Digitenne het meest geschikt. Het is eenvoudig aan te sluiten en u hoeft geen kabels door het huis te trekken. Wel hebt u extra decoders en smartcards nodig. Zolang het er bij drie blijven hoeft u geen extra abonnement af te nemen.
Wilt u alleen televisie kijken op de computer dan is een snelle internetverbinding voldoende. Wilt u de beelden ook opnemen of full screen bekijken in hoge kwaliteit dan is een tv-kaart de juiste oplossing.
De vakantieganger
Gaat u regelmatig kamperen in het buitenland dan is een satellietschotel de beste keuze. U kunt dan overal in Europa kijken naar Nederlandse zenders. Blijft u binnen de landsgrenzen dan is Digitenne een alternatief. Op digitenne.nl kunt u bekijken of er dekking is op uw vakantieadres.
Veel onderweg
Bent u veel onderweg of vindt u het gewoon leuk om altijd en overal televisie te kunnen kijken dan is televisie op de mobiele telefoon via DVB-H of UMTS de beste oplossing. Vindt u het scherm te klein maar beschikt u wel over een notebook dan kunt u overwegen de USB-stick van Digitenne aan te schaffen. Alternatief is dat u een vast data-internetabonnement afneemt bij een telecombedrijf en dan kijkt naar webtv.
